معرفی

شبکه کانتکتیم با تسلط کافی و در دسترس داشتن زیرساختارهای لازم قدم در راه توسعه و بهبود سطح آموزش آنلاین کشور نهاده است و با تکیه بر دانش تخصصی و تعهد در نوآوری برای فعالان و علاقه مندان این حیطه چالش برانگیز فرصت گسترش و جست و جوی عمیق تر را فراهم کرده است تا بتوانند مهارت های خود را به مرحله بعدی برسانند و در محیط رقابت آزاد فعالیت کنند. در این مقاله با رویکرد شبکه کانتکتیم در ارتباط با کلاس آنلاین آشنا میشویم. اکثر افراد جامعه در طی چند سال گذشته و با ظهور پاندمی با مقوله کلاس آنلاین – وبینار یا به طور کلی آموزش آنلاین آشنا شده اند اما در این مقاله به زاویه کمتر دیده شده این پدیده پر طرفدار میپردازیم و در بررسی موشکافانه سعی در افزودن به هر آنچه که تا به حال درارتباط با کلاس آنلاین میدانید داریم.

مقدمه

صنعت آموزش بعنوان عنصر تعیین کننده کیفیت در تمامی ابعاد جامعه همواره دستخوش تغییرات و دگرگونی بوده است تا آنجا که میتوان بسیاری از این اتفاقات را به حکم یک انقلاب در نظر گرفت. این موضوع اگرچه یادآور مسیر سخت یادگیری میباشد اما میبایست به خاطر سپرد که تمامی مدارس _ دانشگاه ها و مراکز آموزشی برای بقای خود و حفظ سیستم به ناچار وارد چنین محیط رقابتی میشوند. انطباق با نیاز و خواسته های هنرجو تضمین کننده جذب افراد جدید برای هر سازمان آموزشی میباشد و در طی انقلاب آموزش آنلاین حتی محافظه کارترین بخش بدنه آموزش نیز به چنین زمینه هایی ورود کرده و سعی در ایجاد نوآوری برای مخاطبین خود دارد. همه ما حداقل یکبار به فکر شرکت کردن در یک کلاس آنلاین افتاده ایم یا نام یک دوره آنلاین را که یکی از نزدیکانمان در آن شرکت کرده را میدانیم. اما شاید این سوال از ذهن کمتر کسی عبور کند که چرا فرآیند یادگیری آنلاین باشد ؟ یا این موضوع به درستی و همانگونه که سزاوارش هست مورد نقد قرار گرقته است ؟

قبل از آنکه به پاسخ سوال مطرح شده در انتهای پاراگراف قبلی بپردازیم برای باز نگاه داشتن ذهن خواننده به فواید کلاس های آنلاین میپردازیم.

یادگیری آنلاین و سودمندی هایش

در اولین مورد به انعطاف پذیری بعنوان برجسته ترین ویژگی کلاس آنلاین اشاره میکنیم : در شرایطی که درگیری های شغلی اجازه شرکت در کلاس های حضوری را نمیدهند و یا محدودیت های خانودگی به هر نوع آن امکان فراگیری یک مهارت جدید را به شما نمیدهند آموزش آنلاین کلید طلایی برای بازگشایی تمامی این قفل هاست. بعلاوه تنها محدودیت های فیزیکی مانع شرکت در کلاس های حضوری نیستند بلکه کمبود زمان نیز از جمله مشکلاتی است که گریبان گیر بسیاری از افراد جویای یادگیری میشود. شما با شرکت در دوره ها و آموزش آنلاین هر طور که خودتان راحت هستید میتوانید به رقابت حرفه ای و تعامل با افراد متخصص و استاد در زمینه مورد علاقه خودتان بپردازید و دیگر نگران محدودیت های جغرافیایی نبوده و در بحث ها و وبینار ها شرکت کرده و سوالات خودتان را از مجرب تربن و حرفه ای ترین افراد بپرسید.از دیگر نقاط انعطاف پذیر کلاس های مجازی امکان شرکت در کلاس در هر زمان و مکان و با هر وسیله الکترونیکی اعم از موبایل و تبلت میباشد. شما برای یادگیری آنلاین تنها به یک اتصال اینترنت و یک پلتفرم برگزار کننده قدرتمند نیاز دارید تا بتوانید به محتوای با کیفیت و کم هزینه که با بودجه شما همخوانی دارد دسترسی پیدا کنید.

در تمامی پلتفرم های برگزار کننده کلاس آنلاین بصورت عمومی پس از تهیه اشتراک یک داشبورد و پروفایل شخصی در اختیار شما قرار داده میشود که بر اساس آن شما امکانات متنوعی را تجربه خواهید کرد. یادگیری خودگام از برترین این ویزگی ها محسوب میشود چراکه بدون ایجاد تغییرات جدی در سبک زندگی امکان برنامه ریزی و مدیریت زمان سودمند و کاملا مطابق با رفتار و الگوهای مطالعاتی شما وجود دارد. البته این ویژگی برای آن دسته از افرادی که برای درک مطالب نیاز به زمان بیشتری دارند نیز مطلوبیت بسیاری به همراه دارد و اگر با کامل کردن کارها بر اساس یک برنامه منسجم برآمده از شخص سوم مشکل دارید کلاس های آنلاین بهترین گزینه برای شما هستند.

 در انتهای این بخش از مقاله باید بگوییم که اگرچه امکان سفر کردن در حین برگزاری کلاس ها و امتحانات و یا داشتن همکلاسی از دیگر نقاط دنیا بسیار جذاب به نظر میرسد و در بیشتر کشور ها مقوله کلاس آنلاین به خوبی جاافتاده است باید این حقیقت را نیز عنوان کرد که کلاس آنلاین برای همه مناسب نیست و به رغم تمامی ویژگی های برتری که به کاربر ارائه میکند بسیاری توانایی برقراری ارتباط با آن را ندارند. البته شایان ذکر است که منظور توانایی های فنی لازم و آشنایی با کاربرد اینترنت نیست چراکه در بدترین حالت با شرکت در چند جلسه آنلاین تمامی مهارت های تکنیکی لازم را بدست میاورید و امکان بهبود آنها نیز از طریق تیم های پشتیبانی همیشه میسر است.

حال با عنوان مطالب بالا میتوان به خط مشی شبکه کانکتیم مقداری نزدیک تر شده و وارد بعدی جدیدی بشویم تا بتوان مباحث را بازنگری کرده نقاط ضعف را شناسایی و از آنها برای بهبود خروجی آموزش آنلاین استفاده کنیم.

یادگیری آنلاین و ملالت هایش

برای دیدن طرف دیگر یک ساختمان میبایست از مکان فعلی خارج شده و به طرف دیگر حرکت کرد. این نوع حرکت انتقالی موجب دیدن نکاتی میشود که تا پیش از این در معرض رویت نبوده اند. در ارتباط با کلاس های آنلاین نیز ما همین رویه را پیش خواهیم گرفت و از این روی این روش برای افراد شرکت کننده در کلاس های آنلاین و هم برای برگزار کنندگان آن مفید و کارآمد میباشد.

مهم ترین سوال در این بخش برای هر دو طرف متعامل در یک پلتفرم برگزار کننده این است که : "چگونه جلب توجه و درگیری با یک موضوع آموزش آنلاین اتفاق میوفتد ؟ "

پاسخ به این سوال تا حدی در ابهام باقی مانده و تحقیقات بسیار اندکی درباره آن صورت گرفته است که برای یافتن پاسخ درخور میبایست به داستان های علمی تخیلی نیز سری بزنیم و ببینم در دنیای ساختگی نویسندگان این بحث چگونه به نتیجه ای سودمند و پایدار رسیده است و ما در دنیای واقعی چه مسیری را باید طی کنیم. در رمان های علمی-تخیلی برای آموزش کودکان از ابزار های جادویی استفاده میشود که با داستان های تعاملی سعی دارد کاری کند بچه ها برای خودشان بصورت مستقل فکر کنند. این ابزار میتواند با محیط انطباق پیدا کند ناراحتی و درگیری مخاطب خودش را بفهمد و میتواند با ارتباط واقعی و همراه رسانه آموزش را عملی کند.  اگرچه این روش های به ظاهر جادویی کاملا منتطقی و البته مهم بنظر میرسند اما به شکل اجرایی و قابل رویت آن در هیج کجا قابل دسترسی نیست و از همین روی نویسندگان علمی-تخیلی در آن تبحر بیشتری دارند. اگر بخواهیم نتیجه گیری مختصری از همین صحبت کوتاه انجام بدهیم و برای یافتن جواب سوالمان جهتی را برگزینیم نام آن را "یادگیری موثر" میگذاریم.

یادگیری موثر در زمینه های مختلف معانی مخصوص به خود را دارد و نیازمند توجه و بررسی جداگانه ای میباشد در این مقاله هدف ما یادگیری و آموزش آنلاین میباشد بنابراین میخواهیم به یادگیری موثر در این حیطه بپردازیم.

یادگیری موثر از چهارچوب ترندی که در آن اتفاق میوفتد شروع میشود که در مورد آموزش آنلاین به آنها Massive Open Online Courses یا به اختصار MOOC گفته میشود. این ترند با جابجایی و انتقال حجم عظیمی از محتوا و متریال آموزشی به حیات خود ادامه میدهد. دامنه گسترده ای از موضوعات و رشته ها در انواع پلتفرم های آنلاین از طریق کانال ارتباطی اکثرا ویدئو در دسترس علاقه مندان قرار دارد و غالب MOOC ها به این روش تولید و توزیع میشوند لذا به انواع ویدئو هایی که در این صنعت ساخته میشوند میپردازیم. مدل اول Talking head نام دارد که در آن آموزش دهنده در مقابل دوربین قرار میگیرد و به توضیح مطالب آموزشی میپردازد در مدل دوم یا Tablet capture آموزش دهنده بدون حضور فیزیکی و تنها با رابط صوتی از یک تخته مجازی استفاده میکند و مطالب را از این طریق به هنرجو انتقال میدهد. شایان ذکر است که گران ترین بخش آموزش آنلاین نیز تهیه این ویدئو ها میباشد. در تمامی روش های تولید ویدئو استفاده از تکنولوژی بعنوان فرض پایه در نظر گرفته میشود و در واقع MOOC ها معادل به روز شده نسخه های قدیمی آموزش در دنیای آنالوگ هستند و حقیقت این است که تحقیقات بسیار اندکی در ارتباط با تاثیرگذاری آنها در یادگیری انجام شده است و اگر بخواهیم آنها را تحت عنوان یک روش برای یادگیری موثر تعریف کنیم شواهد کافی برای پذیرش این ادعا وجود ندارد.

همانگونه که عمل در ندانستن بسیار ساده تر از بهره وری در دانستن است و مسیر پیچیده تجربه و آزمایش به طور عمومی توسط اکثر افراد نادیده گرفته میشود در ارتباط با MOOC ها نیز چنین پیشامدی قابل رویت است و در واقع اولین نسل آموزش آنلاین تنها مدل تکرار شده ای از آموزش سنتی در بهترین حالت دانشگاهی بودند و همان ضعف ها را مستقیما وارد دنیای دیجیتال کردند. برای مثال در مدل Talking head در واقع آموزش توسط یک سخنران صورت میگیرد و مطابق تحقیقات صورت گرفته برای یادگیری موثر نیاز به دیدن و شنیدن وجود دارد و شنیدن تنها 30 درصد از فرآیند یادگیری را پوشش میدهد علت این موضوع در اهمیت تفکر انتقادی در آموزش است. هدف هر آموزش پرورش یادگیری عمیق و حمایت از دانش کاربردی است و چگونه ممکن است یک سخنران به تنهایی مترجم چنین مسائل پیچیده ای باشد و تنها با گفت و شنود یک طرفه تفکر انتقادی را در ذهن هنرجو خود القا کند یا به زبان قوی تر آموزش از طریق انتقال اتفاق میوفتد و در یک سخرانی دانشگاهی از پیش ضبط یا تعیین شده که به صرف قیمت ارزان در اختیار عموم قرار گرفته است چنین چیزی عملا ممکن نیست.

با چنین رویکرد و عدم کارکردهایی MOOC ها تبدیل به تولید کنندگان محتوی ویدئویی شده اند و با صنعت فیلم سازی نقاط اشتراک بسیاری پیدا کرده اند.

حال با دانستن نقاط قوت و ضعف آموزش آنلاین زمان آن رسیده است قدم بزرگتری به سمت سوالمان برداریم و پاسخی برایش پیدا کنیم :  چرا فرآیند یادگیری آنلاین باشد؟ یا چرا آموزش آنلاین را انتخاب کنیم؟

همانطور که تا اینجا خوانده اید تحقیقات بسیار اندکی در ارتباط با تاثیر گذاری آموزش آنلاین صورت گرفته است و تعداد اندک مطالعات صورت گرفته محوریت خود را بر سر این سوال قرار داده اند که " آیا مخاطب ویدئوها را مشاهده کرده است؟" در صورتی که اگر منظور ایجاد درگیری و تعامل با هنرجو میباشد و آموزش دهنده انتظار شکل گیری یک انتقال را دارد سوال دیگری میبایست مطرح و بررسی بشود و آن " چه چیزی از این ویدئوها یادگرفته شده است" میباشد. البته این موضوع پر اهمیت و مهمی است که مخاطب به چه مدل ویدئو هایی علاقه دارد و یا احتمال تماشا کردن کدام ویدئو ها برای مخاطب مورد هدف بیشتر است اما این حقیقت را نباید نادید گرفت که بدون ایجاد درگیری برای مخاطب و شکل گرفتن روابط تعاملی آموزش با همان مشکلات قدیمی خود به مسیر مدرنش ادامه میدهد. برای اکثر تولیدکنندگان محتوای آموزش آنلاین  تولید چنین خروجی با ویژگی درگیری مخاطب دور از واقعیت بنظر میرسد و ترجیح میدهند آن را نادید بگیرند. برای مثال میدانیم اغلب مردم اعلام میکنند که بهترین نوع درگیری را با ویدئو های توضیحی و مفصل دارند و از طرفی دیگر بهترین ارتباط را با ویدئو های زیر شش دقیقه برقرار میکنند در نتیجه تولید ویدئو کوتاه و درگیر کننده کار ساده ای نیست و نادیده گرفته شدن آموزش هدفمند نرمال به حساب میاید. اما همزمان با احتساب این موضوع ویدئو و آموزش آنلاین ابزار بسیار قدرتمندی برای ورود به زمینه هایی است که شخصا امکان جست و جو در آن وجود ندارد و امکانات منحصر به فرد آن محدودیت های آموزشی را برطرف کرده و ظرفیت بسیار بالایی برای یادگیری مسائل پیچیده و نیز کسب تجربه های جدید دارد.

اگر به فکر برگزاری و یا شرکت در یک کلاس آنلاین هستید دانستن اطلاعات فوق ضروری میباشد اما در ادامه میخواهیم به موضوعات ظریفی بپردازیم و در واقع سعی داریم راه حلی مبتنی بر مستندات و تجربه برای مشکلات کلاس های آنلاین پیدا کنیم.

در اولین قدم به خاطر داشته باشید که چرا باید در یک کلاس آنلاین شرکت کنید و یا چرا یک کلاس آنلاین را برگزار میکنید. همانند یک فرآیند تولیدی که خروجی آن مشتری مخصوص به خود را دارد محصول تولیدی شما میبایست توجیه تولیدی داشته باشد چراکه در بسیاری از شرایط امکان ایجاد درگیری و برقراری ارتباط با مشتری هدف وجود ندارد و عملا تولید معنایی پیدا نمیکند و تنها کاری روتین و تکراری را به دفعات انجام میدهید. در ارتباط با مخاطب نیز چنین اصلی متقابلا قابل لمس است و تهیه محصولی که هیج تلاشی برای ارتباط گیری با شما نمیکند منطقی به نظر نمیرسد. برای رسیدن به منفعت دو جانبه در چنین شرایطی استفاده اهرمی از آموزش آنلاین برای هر دو طرف درگیر نتیجه مطلوب تری را رقم میزند. آموزش آنلاین میبایست به عنوان وسیله ای حمایتی برای اهداف یادگیری شما عمل کند و نه راه دیگر آن. این مهم مستلزم تسلط و دسترسی به ابزارهای متعددی میباشد و البته تلاش بسیاری ازهر دو طرف درگیر فرآیند آموزش آنلاین میبایست صورت بگیرد. بدون چنین تلاشی ما تنها به مدیا و فضای دیجیتال بعنوان پیش فرض اصلی آموزش اتکا کرده ایم.

دو مرحله دوم هدف شکل گیری بهینه ترین استفاده ممکن از ویدئو بعنوان یک رسانه رابط میباشد. در نتیجه خروجی بخش اول در این قسمت بعنوان ورودی عمل کرده و نتیجه تجزیه و تحلیل های صورت گرفته در جلسات طراحی و گزینش و یا در جلسات طوفان فکری مطرح میشود. برای رسیدن به بهینگی و بهره وری در کلاس های آنلاین نیازمند عنصر راحتی هستیم. ویدئو ها و آموزش های آنلاین در نهایی ترین فرمت خود باید احساس راحتی و آرامش را در میان هنرجویان به وجود بیاورند و بر اساس نتیجه های راوبط تعاملی پیشین و داده های تاریخی کاربران امکانات مطلوب و نوآورانه متعددی بصورت متناوب تغییر و یا ایجاد بشوند. از نقطه نظر شرکت کننده مشاهده چنین سطحی از ارتباط با مشتری رضایت فوق العاده ای را شکل میدهد و انگیزه ایجاد شده میتواند تضمین ادامه مسیر با پلتفرم برگزار کننده باشد.

در مجموع تمامی این صحبت ها از چرخه های یادگیری ریشه میگیرند. تاثیرات این روش ها در طول زمان و از طریق افزایش وفاداری و تعامل دو طرفه مشخص میشوند اما باید در نظر داشت که این مسیر مستلزم صرف هزینه و زمان بسیاری میباشد و بدون در اختیار داشتن ابزارهای لازم برای اجرایی کردن آنها دسترسی به نتایج مورد نظر میسر نمیباشد. از این روی افراد برگزار کننده کلاس آنلاین میبایست در محیط و شرایطی فعالیت کنند که امکان حصول یک آموزش درگیرکننده را داشته باشد و بتواند با دانش و تجربه رابط میانجی میان آموزش دهنده و آموزش گیرنده باشد.

رابط میانجی در آموزش آنلاین

 اگر متخصصین تولید کننده محتوا با ابزار ها و خروجی های تحلیلی رسانه ای که به آنها ارائه میشود راحت باشند با درک ویژگی ها و خصوصیت های مجزا کننده هر بخش میتوانند همکاری و ارتباط قوی تری با بخش های متفاوت تیم خود داشته باشند و حتی راهکار های خلاقانه نیز ارائه بدهند. این موضوع با درنظر گرفتن هزینه ها معنای خود را نشان میدهد. برای تهیه یک کلاس آنلاین جدای از عوامل آموزش دهنده نیاز به استخدام افرادی برای ضبط در کنار تجهیزات مورد نیاز آن همچنین خود فیلم برداری و ادیت میباشد در بعضی موارد یک استدیو اختصاصی مورد نیاز است فراهم آوردن هر کدام از این منابع پرزحمت و پرهزینه میباشد اگرچه شواهد بسیار کمی وجود دارد که کیفیت بالای تولید ویدئو منجر به خروجی بهتری برای یادگیرنده میشود و یا حتی منابع رایگان بسیاری وجود دارند که فیلم برداری حرفه ای و ادیت را برای افراد غیرحرفه ای میسر میکنند اما همچنان تهیه یک آموزش آنلاین کاری پرهزینه است که منابع زیادی را طلب میکند و در صورتی که این فرآیند به مرحله تعامل دوطرفه و درگیری مخاطب و آموزش نینجامد تمامی این زحمت ها بدون رسیدن به نتیجه و منظور خود رها میشوند.

در انتها باید به این جمله رجوع کرده و آن را به خاطر سپرد : برای انجام یک کار آموزشی نیاز به تحقیق و توسعه وجود دارد.

شبکه کانتکتیم و آموزش آنلاین

هلدینگ کانتکتیم با احاطه بر مسائل ذکر شده و درک اهمیت بالای آنها برای هر دو طرف حاضر در یک آموزش آنلاین شرایطی را مهیا میکند تا بتوانند بدون نگرانی از مشکلات پیش روی درگیری مخاطب و ارتباط با آنها تنها بر روی متریال آموزشی خود تمرکز کنند و همواره به کانتکتیم بعنوان یک رابط میانجی اعتماد داشته و فعالیت های خود را بر اساس آنچه حقیقت کار نشان میدهد تنظیم کنند. چراکه شبکه کانتکتیم با در اختیار داشتن ابزارها و توان فنی کافی میتواند خدمات لازم چنین کاری را ارائه دهد. تمرکز تیم کانتکتیم بر روی ایجاد پیوستگی میان هنرجو و آموزش دهنده بوده و با شکل دادن چرخه های یادگیرنده پویا بصورت مستمر به رشد برگزار کننده آموزش آنلاین کمک میکند و با اشراف بر اهمیت حضور هنرجو بعنوان عامل توسعه دهنده کیفیت آموزش معتقد است که آنها نیز میتوانند از نقش خنثی در آموزش خارج شوند و خود بعنوان یک فاکتور اصلی در فرآیند آموزش حضور پیدا کنند لذا رویکرد شبکه کانتکتیم بر اساس شکل گیری روابط دو طرفه درگیرکننده میان هنرجو و آموزش دهنده بنا شده است.